ΔΥΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΛΑΜΠΡΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΣΙΝΗΣ

ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Στην εφημερίδα «Το Σήμα της Αργολίδος» (24-05-1959), υπάρχει  ένα δημοσίευμα του Κ. Ι. Φίλη με τον τίτλο «ΑΣΙΝΗ ΒΡΟΝΤΟΕΣΣΑ», τίτλο εμπνευσμένο από τον θορυβώδη τρόπο που εορτάζεται εδώ η Λαμπρή, όπου μεταξύ άλλων διαβάζουμε:

«…ἀγῶνες, ὅπως τά «Ἐλευθέρια» γίνονταν στό χωριό μας μέ γκράδες καί μέ βραβεῖα στούς νικητάς χρηματικά ἀπό εὐγενεῖς χορηγούς· ἀγῶνες στίβου μέ ἔπαθλα ἀρνιά μανάρια. Ὅλα αὐτά τά ἀγωνίσματα μείνανε στήν μπάντα καί ἀντικατεστάθησαν ἀπό τό κάψιμο τοῦ Γιούδα – μετά ἀπό τήν Ἀγάπη – διά πυροβολισμῶν, ρουσετῶν  μέ συνοδείαν βαρελόττων. Λίγα λεπτά μετά τό κάψιμο οἱ νέοι και οἱ νέες κατεβαίνουν στό μεγάλο δρόμο, χωρίζονται σέ δυό ὁμάδες καί ἀρχίζουν τόν βαρελοττοπόλεμον μέ τέτοια στρατηγική ποῦ νά μή ματώνη μύτη …»

Παρουσιάζοντας το κείμενο αυτό στον κυρ Πάνο Λιαλιάτση είπε ότι ο παππούς του, ο γερο-Παναγιώτης, στα νειάτα του (κατά τα τέλη του 19^ου αιώνα) συμμετέχοντας στα «Ελευθέρια» είχε πρωτεύσει στο λιθάρι. Επίσης ότι στους αγώνες αυτούς συμμετείχαν  και Λευκακιώτες. Αυτές είναι οι μόνες πηγές που διασώζουν της πληροφορία για τα «Ελευθέρια», ενώ επίσης το δημοσίευμα επιβεβαιώνει ότι το «κάψιμο του Γιούδα» είναι κατά τι μεταγενέστερο έθιμο της Ασίνης.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 
ΟΙ ΚΑΒΑΛΑΡΗΔΕΣ ΠΟΥ ΧΤΥΠΟΥΣΑΝ ΤΙΣ ΑΥΛΟΠΟΡΤΕΣ

Στα λαμπριάτικα έθιμα μπορεί συμπεριληφθεί και ένα έθιμο που γινόταν στον εορτασμό της μνήμης του Αγίου Γεωργίου, αφού, όποτε προηγείται ημερολογιακά, μετατίθεται στην Δευτέρα της Λαμπρής και αυτό συμβαίνει συχνά. Φυσικό είναι ότι όποτε εκ μεταθέσεως γίνεται την Λαμπροδευτέρα αποκτά και μεγαλύτερη επισημότητα. Ο Άγιος Γεώργιος είναι ένας από τους πιο αγαπητούς Αγίους της λαϊκής λατρείας.  

Στη λαογραφία διαβάζουμε ότι η εορτή του ήταν από παλιά συνδεδεμένη με αθλητικούς αγώνες δρόμου, πάλης, ιπποδρομιών που διεξάγονταν και σε κάποιους τόπους διεξάγονται ακόμα μετά τη Θ. Λειτουργία, με έπαθλο συνήθως ένα σφάγιο. Είδαμε όμως ότι εδώ το έθιμο των αγωνισμάτων είχε χαρακτήρα αναστάσιμο, εξ ου και η ονομασία «Ελευθέρια» (να μην ξεχνάμε ότι με την ευχή «Καλή Ανάσταση» οι σκλαβωμένοι Έλληνες υπονοούσαν και την ανάσταση του γένους), ενώ η εορτή του Αγίου άλλες φορές τυχαίνει μεταγενέστερα. Αυτό όμως γινόταν και για πρακτικούς λόγους. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου ήταν καθιερωμένο να αναχωρούν οι ποιμένες, που, αφού  είχαν παραχειμάσει εδώ με τα κοπάδια τους, μετά τη Θ. Λειτουργία αποχαιρετούσαν του ντόπιους και ξεκινούσαν για τον τόπο τους. Στην Ασίνη και στη γύρω περιοχή, ανέκαθεν έφερναν τα κοπάδια τους για να παραχειμάσουν Αρκάδες ποιμένες. Με τα χρόνια μάλιστα, πολλοί εγκαταστάθηκαν εδώ μόνιμα. Με το γεγονός αυτό συνδέεται ένα παλιό έθιμο των Ασιναίων που εδώ και πολλά χρόνια, από τότε που έπαυσαν να έχουν στην ιδιοκτησία τους άλογα, έχει εγκαταλειφθεί: 

Όπως πρώτος απ’ όλους με είχε πληροφορήσει ο θείος μου Κωστής Αναστ. Μηναίος, την ημέρα αυτή ανέβαιναν στα άλογά τους  και περνούσαν έφιπποι στους δρόμους του χωριού, τιμώντας έτσι τον Άγιο που ήταν και αυτός καβαλάρης. Συνάμα χτυπούσαν με τα ραβδιά τους τις αυλόπορτες ή τις πόρτες των σπιτιών. Η συνήθεια αυτή ήταν συμβολική, αναπαριστούσαν με τον τρόπο αυτό την αναχώρηση των ποιμένων, που, πριν πάρουν το δρόμο της επιστροφής, δεν παρέλειπαν και να περάσουν έφιπποι από τα σπίτια των εντοπίων φίλων τους, να τους χτυπήσουν την πόρτα και να τους αποχαιρετήσουν. Αυτές τις ωραίες ανθρώπινες σκηνές αναπαριστούσε αυτό το έθιμο. Χαρακτηριστικοί είναι οι λαϊκοί στίχοι για το μήνα Απρίλη:

     Αϊγιωργίτη σ’ ονομάζουν

    που σκοτώνεις το θεριό

    και με τούτη τη γιορτή

    στα βουνά ανεβάζουν πάλι

    τα αρνιά τους οι βοσκοί.

                                                                      

Ηλίας Κ. Μηναίος

Δημοσίευσή μου στην ομάδα του fb: Η Αργολίδα που έφυγε..... και πινελιές λαογραφίας στις 27 Απριλίου 2019. Κοινοποιήθηκε στην ομάδα του fb Παλαιές φωτογραφίες του Ναυπλίου. Αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αργολικές Ειδήσεις.